ข้อมูลบทความ
ปี 2017 ปีที่ 67 ฉบับที่ 4 หน้า 343-359
Title:
การกระจายและปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อความตั้งใจที่จะโยกย้ายของทันตแพทย์ผู้เชี่ยวชาญในประเทศไทย
Author(s):
พลอยฉัตร อิงสกุลรุ่งเรือง,
ศิริรักษ์ นครชัย, ทรงวุฒิ ตวงรัตนพันธ์
Keyword(s):
การกระจาย, ความตั้งใจที่จะโยกย้าย, ทันตแพทย์ผู้เชี่ยวชาญ, ประเทศไทย
Abstract:
ปัจจุบันประเทศไทยมีทันตแพทย์ผู้เชี่ยวชาญหลายสาขาเพื่อให้บริการเฉพาะทางแก่ผู้ป่วยทั่วประเทศ อย่างไรก็ตามการคงอยู่รวมถึงการโยกย้ายสถานปฏิบัติงานของทันตแพทย์ผู้เชี่ยวชาญอาจมีผลมาจากหลายปัจจัย จากการศึกษาเกี่ยวกับการกระจายตัวของทันตแพทย์ไทยที่ผ่านมาพบว่าส่วนใหญ่เป็นการศึกษาที่จำกัดในทันตแพทย์ผู้ทำสัญญาใช้ทุนและบางการศึกษาที่ครอบคลุมทั้งทันตแพทย์ทั่วไปและทันตแพทย์ผู้เชี่ยวชาญ วัตถุประสงค์ของงานวิจัยนี้เพื่อศึกษาการกระจายของทันตแพทย์ผู้เชี่ยวชาญและศึกษาปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อความต้องการที่จะโยกย้ายของทันตแพทย์ผู้เชี่ยวชาญในประเทศไทย งานวิจัยนี้เป็นการศึกษาแบบภาคตัดขวาง ซึ่งเป็นการเก็บข้อมูลจากสองส่วน คือ ส่วนแรกจากฐานข้อมูลของทันตแพทย์ผู้เชี่ยวชาญจากราชวิทยาลัยทันตแพทย์แห่งประเทศไทยและส่วนที่สองจากแบบสอบถามทางไปรษณีย์ วิเคราะห์ข้อมูลเพื่อหาปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับความตั้งใจที่จะโยกย้ายสถานที่ปฏิบัติงาน โดยใช้สถิติไคสแควร์และสถิติถดถอยโลจิสติกทวิภาค ผลการศึกษาพบว่ามีทันตแพทย์ผู้เชี่ยวชาญทั้งสิ้นจำนวน 1,441 คน เป็นอนุมัติบัตร 745 คน และวุฒิบัตร 696 คน ซึ่งร้อยละ 83.1 ปฏิบัติงานสังกัดภาครัฐ โดยกลุ่มอนุมัติบัตรส่วนใหญ่ปฏิบัติงานสังกัดมหาวิทยาลัย ในขณะที่กลุ่มวุฒิบัตรส่วนใหญ่ปฏิบัติงานสังกัดกระทรวงสาธารณสุข การกระจายในภาพรวมพบว่าทันตแพทย์ผู้เชี่ยวชาญส่วนใหญ่ปฏิบัติงานอยู่ในเขตกรุงเทพมหานครถึงร้อยละ 37.8 และส่วนที่เหลือมีการกระจายไปยังภูมิภาคต่าง ๆ ของประเทศไทย จากข้อมูลของแบบสอบถามที่ถูกส่งไปทั้งสิ้น 1,297 ฉบับ มีการตอบกลับจำนวน 652 ฉบับ (ร้อยละ 50.3) และสามารถนำข้อมูลมาใช้ได้จำนวน 605 ฉบับ พบว่าร้อยละ 23.4 มีความตั้งใจที่จะโยกย้ายสถานปฏิบัติงาน ซึ่งกลุ่มวุฒิบัตรมีความตั้งใจที่จะโยกย้ายมากกว่ากลุ่มอนุมัติบัตร โดยส่วนใหญ่มีความตั้งใจโยกย้ายภายในภาครัฐ ในขณะที่กลุ่มอนุมัติบัตรที่มีความตั้งใจจะโยกย้าย มากกว่าครึ่งหนึ่งตั้งใจจะโยกย้ายไปยังภาคเอกชน เมื่อวิเคราะห์หาปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับความตั้งใจในการโยกย้ายสถานที่ปฏิบัติงาน พบว่าปัจจัยที่มีอิทธิพลในภาพรวมได้แก่ ภูมิลำเนา และการปฏิบัติงานในภาครัฐ โดยสรุปทันตแพทย์ผู้เชี่ยวชาญยังคงอยู่ในภาครัฐเป็นส่วนใหญ่ และมีเพียงหนึ่งในสี่ที่มีความตั้งใจจะโยกย้ายซึ่งผู้ที่ไม่ได้ปฏิบัติงานที่ภูมิลำเนามีความตั้งใจจะโยกย้ายมากกว่าผู้ที่ปฏิบัติงานในภูมิลำเนาของตนอยู่แล้ว