Title:
การศึกษาผลกระทบของโครงการหลักประกันสุขภาพถ้วนหน้าต่อแบบแผนการให้บริการทันต กรรมของทันตแพทย์ไทย
Keyword(s):
การจัดส่งการดูแลทันตกรรม, ทันตแพทย์, รายละเอียดการปฏิบัติ, หลักประกันสุขภาพถ้วนหน้า
Abstract:
นโยบายหลักประกันสุขภาพถ้วนหน้าก่อให้เกิดการปรับตัวอย่างมากของวิชาชีพทันตกรรมในประเทศ งานวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อประเมินผลกระทบของโครงการหลักประกันสุขภาพถ้วนหน้าต่อแบบแผนการให้บริการทันต กรรมของทันตแพทย์ไทย โดยดำเนินการสำรวจกลุ่มตัวอย่างทันตแพทย์จำนวน 3,876 คน ซึ่งถูกคัดเลือกโดยวิธีสุ่มอย่างเป็นระบบ ใช้แบบสอบถามทางไปรษณีย์ เก็บรวบรวมข้อมูลเกี่ยวกับสถานภาพการมีส่วนร่วมในโครงการหลักประกันสุขภาพถ้วนหน้า และแบบแผนการให้บริการทันตกรรมในรอบปี พ.ศ. 2545 หลังการส่งแบบสอบถามครบ 2 รอบ ได้รับแบบสอบถาม กลับคืน จำนวน 1,712 คน (อัตราการส่งคืนแบบสอบถามร้อยละ 49.7) ในจำนวนนี้เป็นทันตแพทย์ที่ยังปฏิบัติงานอยู่ 1,260 คน ผลการศึกษาระบุว่าในรอบปี พ.ศ. 2545 ทันตแพทย์ร้อยละ 55.8 มีส่วนร่วมให้บริการทันตกรรมในโครงการหลักประกันสุขภาพถ้วนหน้า ส่วนใหญ่เป็นทันตแพทย์ในโรงพยาบาลชุมชน ทันตแพทย์ส่วนใหญ่ในโครงการ (ร้อยละ 65.6) ปฏิบัติงานอยู่ในระดับหน่วยคู่สัญญาของบริการระดับปฐมภูมิ แบบแผนการให้บริการ ทันตกรรมระหว่างทันตแพทย์กลุ่มที่อยู่ในโครงการและกลุ่มที่ไม่ได้อยู่ในโครงการ มีความแตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญในหลายประเด็น กล่าวคือ ทันตแพทย์ในโครงการมีปริมาณผู้ป่วยมากกว่า ให้บริการ รักษาขั้นพื้นฐานมากกว่าในประเภทการถอนฟัน และการอุดบูรณะฟัน ให้บริการทันตกรรมป้องกันมากกว่าในประเภทการเคลือบหลุมร่องฟันทันตแพทย์ในโครงการ
มีความเครียดเพิ่มขึ้นจากการทำงานในวิชาชีพมากกว่าทันตแพทย์ที่ไม่ได้อยู่ในโครงการ (ร้อยละ 62.7 เทียบกับร้อยละ 21.0, p<.001) โดยสรุป การวิจัยนี้สะท้อนให้เห็นถึงผลกระทบของโครงการหลักประกันสุขภาพถ้วนหน้า ต่อแบบแผนการให้บริการทันตกรรมที่ยังไม่สอดคล้องกับกระบวนทัศน์ด้านการสร้างเสริมสุขภาพ