ข้อมูลบทความ
ปี 2004 ปีที่ 54 ฉบับที่ 1 หน้า 9-22
Title:
การศึกษาผลกระทบของโครงการหลักประกันสุขภาพถ้วนหน้าต่อแบบแผนการให้บริการทันต กรรมของทันตแพทย์ไทย
Keyword(s):
การจัดส่งการดูแลทันตกรรม, ทันตแพทย์, รายละเอียดการปฏิบัติ, หลักประกันสุขภาพถ้วนหน้า
Abstract:
นโยบายหลักประกันสุขภาพถ้วนหน้าก่อให้เกิดการปรับตัวอย่างมากของวิชาชีพทันตกรรมในประเทศ  งานวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อประเมินผลกระทบของโครงการหลักประกันสุขภาพถ้วนหน้าต่อแบบแผนการให้บริการทันต กรรมของทันตแพทย์ไทย โดยดำเนินการสำรวจกลุ่มตัวอย่างทันตแพทย์จำนวน  3,876  คน  ซึ่งถูกคัดเลือกโดยวิธีสุ่มอย่างเป็นระบบ  ใช้แบบสอบถามทางไปรษณีย์ เก็บรวบรวมข้อมูลเกี่ยวกับสถานภาพการมีส่วนร่วมในโครงการหลักประกันสุขภาพถ้วนหน้า  และแบบแผนการให้บริการทันตกรรมในรอบปี  พ.ศ. 2545  หลังการส่งแบบสอบถามครบ  2  รอบ  ได้รับแบบสอบถาม กลับคืน จำนวน 1,712 คน  (อัตราการส่งคืนแบบสอบถามร้อยละ  49.7)  ในจำนวนนี้เป็นทันตแพทย์ที่ยังปฏิบัติงานอยู่  1,260 คน  ผลการศึกษาระบุว่าในรอบปี  พ.ศ. 2545  ทันตแพทย์ร้อยละ 55.8 มีส่วนร่วมให้บริการทันตกรรมในโครงการหลักประกันสุขภาพถ้วนหน้า  ส่วนใหญ่เป็นทันตแพทย์ในโรงพยาบาลชุมชน  ทันตแพทย์ส่วนใหญ่ในโครงการ  (ร้อยละ  65.6)  ปฏิบัติงานอยู่ในระดับหน่วยคู่สัญญาของบริการระดับปฐมภูมิ      แบบแผนการให้บริการ ทันตกรรมระหว่างทันตแพทย์กลุ่มที่อยู่ในโครงการและกลุ่มที่ไม่ได้อยู่ในโครงการ  มีความแตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญในหลายประเด็น  กล่าวคือ  ทันตแพทย์ในโครงการมีปริมาณผู้ป่วยมากกว่า  ให้บริการ  รักษาขั้นพื้นฐานมากกว่าในประเภทการถอนฟัน  และการอุดบูรณะฟัน ให้บริการทันตกรรมป้องกันมากกว่าในประเภทการเคลือบหลุมร่องฟันทันตแพทย์ในโครงการ
มีความเครียดเพิ่มขึ้นจากการทำงานในวิชาชีพมากกว่าทันตแพทย์ที่ไม่ได้อยู่ในโครงการ (ร้อยละ  62.7  เทียบกับร้อยละ  21.0, p<.001)   โดยสรุป  การวิจัยนี้สะท้อนให้เห็นถึงผลกระทบของโครงการหลักประกันสุขภาพถ้วนหน้า  ต่อแบบแผนการให้บริการทันตกรรมที่ยังไม่สอดคล้องกับกระบวนทัศน์ด้านการสร้างเสริมสุขภาพ