การให้การรักษาหัตถการทางทันตกรรมหลายอย่างก่อให้เกิดละอองกระเด็นและละอองลอยซึ่งมีเชื้อจุลินทรีย์ปนเปื้อนในอากาศ โดยเฉพาะการขูดหินน้ำลายด้วยเครื่องขูดหินน้ำลายอัลตราโซนิกส์นำไปสู่การแพร่กระจายเชื้อจุลินทรีย์สู่ทันตบุคลากร การศึกษานี้มีวัตถุประสงค์เพื่อเปรียบเทียบการปนเปื้อนของเชื้อแบคทีเรียในอากาศขณะขูดหินน้ำลายระหว่างเครื่องขูดหินน้ำลายอัลตราโซนิกส์ชนิดแมกนีโตสทริกทีฟและพีโซอิเล็กทริก และศึกษาระยะเวลาของการปนเปื้อนเชื้อแบคทีเรียในอากาศที่ยังคงเหลืออยู่ในห้องทันตกรรมหลังการใช้เครื่องขูดหินน้ำลายอัลตราโซนิกส์ทั้ง 2 ชนิด โดยคัดเลือกผู้เข้าร่วมวิจัยจำนวน 10 คนจากเจ้าหน้าที่และผู้มารับบริการทางทันตกรรมที่สถาบันทันตกรรม กรมการแพทย์ กระทรวงสาธารณสุข แบ่งช่องปากผู้เข้าร่วมวิจัยออกเป็นครึ่งปากข้างขวาและข้างซ้าย แล้วสุ่มเลือกการขูดหินน้ำลายเป็นเวลา 15 นาทีด้วยเครื่องขูดหินน้ำลายอัลตราโซนิกส์ต่างชนิดกันและแยกขูดหินน้ำลายในห้องทันตกรรม 2 ห้องที่มีขนาดเท่ากัน วางจานวุ้นอาหารเลี้ยงเชื้อเป็นเวลา 15 นาที ใน 3 ตำแหน่งคือ 1) บริเวณหน้าอกของผู้เข้าร่วมวิจัย 2) ถาดวางเครื่องมือของทันตแพทย์ และ 3) ถาดวางเครื่องมือของผู้ช่วยทันตแพทย์ เพื่อเก็บตัวอย่างอากาศใน 4 ช่วงเวลา แบ่งเป็นก่อนการขูดหินน้ำลาย 30 นาที ขณะขูดหินน้ำลาย หลังการขูดหินน้ำลายเป็นเวลา 30 นาทีและ 60 นาที นำจานวุ้นอาหารเลี้ยงเชื้อไปอบที่อุณหภูมิ 35 องศาเซลเซียส เป็นเวลา 72 ชั่วโมง แล้วนับจำนวนโคโลนีของเชื้อแบคทีเรียที่เกิดขึ้น (colony forming units: CFU) จากการศึกษาพบค่าเฉลี่ยจำนวนโคโลนีของเชื้อแบคทีเรียเพิ่มมากขึ้นในทั้ง 3 ตำแหน่งอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p < 0.05) ขณะขูดหินน้ำลายด้วยเครื่องขูดหินน้ำลายอัลตราโซนิกส์ทั้ง 2 ชนิด โดยพบจำนวนโคโลนีที่เกิดจากการใช้เครื่องขูดหินน้ำลายชนิดแมกนีโตสทริกทีฟมากกว่าชนิดพีโซอิเล็กทริกใน 3 ตำแหน่งอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p = 0.012, 0.036 และ 0.036) และพบมากสุดที่บริเวณหน้าอกของผู้เข้าร่วมวิจัย พบการลดลงของจำนวนโคโลนีอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติหลังการขูดหินน้ำลายเป็นเวลา 30 นาที และ 60 นาที (p < 0.05) ผลการศึกษาแสดงให้เห็นว่าขณะใช้เครื่องขูดหินน้ำลายอัลตราโซนิกส์ชนิดแมกนีโตสทริกทีฟก่อให้เกิดการปนเปื้อนของเชื้อแบคทีเรียในอากาศมากกว่าชนิดพีโซอิเล็กทริก และการปนเปื้อนของเชื้อแบคทีเรียจะลดลงอย่างมีนัยสำคัญหลังการขูดหินน้ำลายแล้ว 30 นาที