การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อเปรียบเทียบประสิทธิผลของโปรแกรมทันตสุขศึกษาที่แตกต่างกันในกลุ่มนักเรียนชั้นประถมศึกษา
ชั้นปีที่ 4-6 ในโรงเรียนสังกัดกรุงเทพมหานคร กลุ่มตัวอย่างทั้งหมดจำนวน 154 คน แบ่งเป็น 3 กลุ่ม ได้แก่ กลุ่มที่ 1 คือ กลุ่มที่ได้รับการ
สอนทันตสุขศึกษาโดยครูอนามัยเพียงอย่างเดียว กลุ่มที่ 2 คือ กลุ่มที่ได้รับการสอนทันตสุขศึกษาโดยครูอนามัยร่วมกับการจัดกิจกรรม
ผ่านตัวแบบแกนนำเพื่อนนักเรียน และกลุ่มที่ 3 กลุ่มควบคุม คือ กลุ่มที่ไม่ได้รับการสอนทันตสุขศึกษาใด ๆ ครูอนามัยสอนทันตสุขศึกษา
ด้วยคู่มือการสอนซึ่งมีเนื้อหาเกี่ยวกับโรคฟันผุและเหงือกอักเสบ รวมทั้งวิธีการทำความสะอาดช่องปากของเด็กวัยเรียน ในขณะที่แกนนำ
เพื่อนจะเป็นแบบอย่างในการแปรงฟันและทำหน้าที่รณรงค์ให้เพื่อนนักเรียนแปรงฟันในช่วงพักกลางวัน กลุ่มตัวอย่างทั้งหมดจะได้รับการ
วัดระดับความรู้และระดับคราบจุลินทรีย์ทั้งก่อนและหลังเริ่มโปรแกรมเป็นระยะเวลา 3 เดือน การวัดระดับความรู้ประเมินจากการทำ
แบบทดสอบปรนัย ในขณะที่การวัดระดับคราบจุลินทรีย์ใช้สีย้อมอีริโทรซินและบันทึกค่าดัชนีคราบอ่อน ผลการศึกษาพบว่า โปรแกรม
ทันตสุขศึกษาทั้ง 2 รูปแบบที่จัดให้มีผลเพิ่มคะแนนความรู้ของกลุ่มตัวอย่างได้อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p<0.001) เมื่อเปรียบเทียบกับ
คะแนนความรู้ก่อนเข้าร่วมโปรแกรมและมีค่ามากกว่าคะแนนของกลุ่มควบคุมอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p<0.001) อย่างไรก็ตามไม่พบ
ความแตกต่างระหว่างคะแนนความรู้ของกลุ่มตัวอย่างที่ได้รับทันตสุขศึกษาทั้ง 2 รูปแบบ และพบว่าเฉพาะกลุ่มที่มีการจัดกิจกรรมผ่าน
ตัวแบบแกนนำเพื่อนนักเรียนเท่านั้นที่มีระดับคราบจุลินทรีย์หลังสิ้นสุดโปรแกรมลดลงอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p<0.001) เมื่อเปรียบ
เทียบกับระดับคราบจุลินทรีย์ก่อนเริ่มโปรแกรม แสดงให้เห็นว่าการให้ทันตสุขศึกษาโดยครูอนามัยเพียงอย่างเดียวไม่เพียงพอในการ
เปลี่ยนแปลงพฤติกรรมการแปรงฟันเมื่อใช้ระดับคราบจุลินทรีย์เป็นตัวชี้วัด และการจัดกิจกรรมผ่านตัวแบบโดยให้แกนนำเพื่อนเข้ามามี
ส่วนร่วมสามารถช่วยเพิ่มประสิทธิผลของโปรแกรมทันตสุขศึกษาในโรงเรียนได้